Çiğ Köfte

Babam geçtiğimiz yıllarda kim çiğ köfte severse bizim eve buyursun davetleri verirdi. (Geçmiş zaman kullandım çünkü geçirdiği büyük ameliyat sevenler buyursun partilerini engelledi.) Çiğ köfteyi sevenler genel olarak yanına ayran ve arkasına tatlı olsun isterler. Yaptığınız yemekler 3-5 sefer çöpe gidince sizde bu isteğe uyuyorsunuz. Lakin sevenlerin arasına birde sevmeyen karışırsa olay kabus oluyor..."Ay şekerim şimdi siz buna çiğ dediniz ya ben hayatta bunu yiyemem, olsun bende domates salatalık yerim" Bu derin mahcubiyetle elimizden gelse salatalık domates tabağının altına saklanırsınız inanın. Bu acıklı!!! ama videosuz hikaye hafızama nakş oldu. İsmiyle müsemma Çiğ Köfte pişmiyor işte. Hatta kendi gibi birde acı hikayesi var aşağıda eklediğim. Yıllardır böyle gelmiş böyle gider. Yıllar ve Başbakanımız bizi AB'nin kapısına götürünce (hala kapısındayız) olay şekerimli misafirimizin canını sıkan boyuttan çıktı. Artık ÇİĞ KÖFTECİ meşhur falan usta denilen yerlerde bile çiğ köfte kıymasız yapılmakta. O domates salatılık yemekten kurtuldu mu bilmem zira Avrupalı şekerimi 10 yıllardır görmem. Ama biz aynı minval üzere yapıyor ve yiyoruz çiğ köfteyi. Ve babamın bu işte oldukça usta Adanalı bir arkadaşı bu köftenin avuç içi ayalarının ateşiyle piştiğini iddaa etmişti. Tabii henüz ispatlanmamış bir teori gibi görünüyor. İlk yapıldığında ceylan veya kuzu etinin yağsız kısımlarıyla yapılırmış. Günümüzde kullandığımız çekilmiş kıymadan çok satırla dövülmüş bu etlerle daha lezzetli olduğu söyleniyor. Biz bulabildiğimizi ve yapabildiğimizi yazıyoruz.

Malzemeler:

• 500 gr Yağsız dana kıyma (3 kere çekilmiş çiğ köftelik)
• 500 gr Çiğ köftelik esmer bulgur
• 2 Büyük kuru soğan (Doğrandığında bir su bardağı dolusu oluyor)
• 1 kg Domates
• 200 gr Pul biber
• Yarım kutu salçacık
• 2 Çorba kaşığı acı biber sosu
• 1 Yemek kaşığı zeytinyağ
• 1 Yemek kaşığı sirke
• 1 Limon suyu
• 1 Çorba kaşığı köfte baharı
• 1 Yemek kaşığı sumak
• 1Çay kaşığı kimyon
• 1 Tatlı kaşığı kuru nane
• 1 Çay kaşığı ezilmiş sarımsak
• 1 Yemek kaşığı tuz
• 1 Çorba kaşığı isot
• 1 Çay kaşığı karabiber
• 1 Demet yeşil soğan
• 1 Demet maydanoz
• 1 Demet nane (süslemek için)

Hazırlanışı;

1. Domatesler önceden kabukları soyulur, blenderde çekilir veya ince rendelenir ve buzlukta dondurulur. Kuru soğanlar çok ince yemeklik doğranır.
2. Geniş bir yoğurma kabında pul biber ve kuru soğan yoğrulur. Kuru soğanlar biberin rengini alıncaya kadar devam edilir. (Çiğ köfte leğenleri oluyor çelikten ama normal hamur kabınızdada olabilir)
3. Bulgur, sos,salçacık ve donmuş domates püresinin dörtte biri eklenir biraz yumuşayana kadar yoğrulur. (15 dakika)
4. Köfte baharı, kimyon, isot, karabiber,tuz, sumak, kuru nane , ezilmiş sarımsağın yarısı, sirke, nar ekşisi ve kalan domates püresinin yarısı eklenir 5-7 dakika yoğrulur.
5. Zeytinyağ, sarımsağın yarısı, limon suyu, ve kıyma ve eğer yoğurmakta zorluk çekiliyorsa kalan domates eklenir 5-7 dakika yoğrulur.
6. İnce kıyılmış taze soğan ve maydonoz ilave edilir ve ezilmeden hafif karıştırıp köfteler elle sıkılarak şekil verilir ve servis için tabağa alınır. Üzerini nane ve maydanozla süsleyebilirsiniz.

Arzu ederseniz tabağa marul yapraklarını dizer köfteleri üstüne alırsınız. Bu moda tabirle marul yatağında çiğ köfte olabilir mi acaba? Her ne kadar süre verdiysemde yoğurma süresi sizin gücünüze kalmış. Fazla yoğrulduğunda püre gibi olur. Tuz, biber ve ekşi oranlarıda isteğe göre değişebilir. Bilindiği üzere Doğu ve Güneydoğunun neredeyse bütün şehirlerinde yapılan çiğ köftenin acıklı sergüzeştinide ekledim ola ki merak edersiniz;

Çiğ Köftenin Sergüzeşti:

Hz.İbrahim Aleyhisselam günümüzdeki Urfa o zamanlarda ise Kommagene topraklarında doğmuş yaşamış ve Nemrut tarafından ateşe atılmıştır.Allah’ın emri ile ateş su olmuş Hz.İbrahim’i yakmamıştır. Hz.İbrahim’in doğduğu mağara ve ateşe atıldığı yerde oluşan Balıklı göl binlerce ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir. Bazı kaynaklara göre çiğ köftenin doğuş öyküsü , Hz.İbrahim dönemine uzanmaktadır.
Hz.İbrahim Aleyhisselam , devrin kralı Nemrut’un putlarını kırarak , Allah’ın varlığına inanmaya davet edince Nemrut öfkelenir ve Hz.İbrahim’in ateşe atılmasını emreder.Böylece büyük bir ateş yakmak üzere yöredeki bütün odunlar toplanır. Nemrut evlerde ateş yakmayıda yasaklar. Halk ateş yakmadan nasıl yemek yapacağını düşünür durur. İşte bu günlerde bir avcı, avladığı ceylanı eve getirerek hanımından yemek yapmasını ister. Hanım evde odun bulunmadığını söyler.Çevrede toplanacak bir tek dal odun dahi kalmamıştır. Avcı, çoluk çocuğun aç kalmaması için hanımından bir çare bulmasını ister. Bunun üzerine kadın, ceylanın budundan yağsız et çıkararak bir taş üzerinde başka bir taşla döverek ezmeye başlar. Sonra ezilmiş eti bulgur, biber ve tuzla karıştırarak yoğurur. Yüzyıllardır tadına doyulmayan “çiğ köfte” meydana gelir. Hatta bilirkişi Vikipediye sorarsak İbrahim Aleyhisselamın annesi yapmıştır. Ne kadar doğru bilir onu bilemeyiz. Zira İngilizce Chee kufta populer culture references başlığına bakarsanız benim gibi canınız sıkılacaktır. Baklava ve lokumu Yunanistan'a kaptırdıktan sonra çiğ köftede Ermenistan yolcusu olabilir.

Not; Bu tarif babamın ikaz ve itirazlarıyla sürekli değişebilir. Kendisine ait çiğ köfte tarifinin patentini vermiş gibi sorumluluk hissediyor. Patent bence Urfalıların. Ama ölçüler babamın...